Αν ήταν κινηματογραφικό φιλμ θα
το κατέτασσα στην κατηγορία των ταινιών δρόμου, αλλά είναι ένα μυθιστόρημα 470
σελίδων, το οποίο όταν το ξεκινήσεις δεν μπορείς να σταματήσεις από την
αλλοπρόσαλλη, αλλά εξαιρετικά αληθοφανή και πυκνή διαδοχή των καταστάσεων.
Ο ήρωας αυτού του σουρεαλιστικού, κατά κάποιο τρόπο,
μυθιστορήματος, ο Άλαν Κάρλσον, είναι ένας εκατοντάχρονος που το σκάει από το γηροκομείο στο Μαλμσέπινγκ της Σουηδίας, τη στιγμή που στα
εκατοστά γενέθλιά του ετοιμάζονται να τον τιμήσουν ο δήμαρχος, οι δημοτικοί
σύμβουλοι και οι δημοσιογράφοι της πόλης.
Φτάνει στον σταθμό των
υπεραστικών λεωφορείων, «απαλλοτριώνει» την βαλίτσα ενός νεαρού με δερμάτινο μπουφάν
και φεύγει με κάποιο λεωφορείο όσο πιο μακριά γίνεται. Γνωρίζεται με έναν
μικρότερο ηλικιακά κλέφτη, τον Γιούλιους, και αρχίζει η περιπέτεια, στην οποία
μια ολόκληρη συμμορία με το όνομα Never
Again αναζητεί τον εκατοντάχρονο, αφού στη βαλίτσα του νεαρού υπάρχουν πολλά
εκατομμύρια κορόνες από εμπορία ναρκωτικών.
Παράλληλα, τον αναζητεί πολύ
φυσιολογικά και ο αρχιεπιθεωρητής της αστυνομίας Άρονσον, που έχει υποσχεθεί
στον εαυτό του να πάει διακοπές μόλις λήξει η υπόθεση, καθώς και ο εισαγγελέας
Ράνελιντ, ο οποίος προσπαθεί να σκαρφιστεί κάποια λογική εξήγηση για το
πρωτόγνωρο περιστατικό.
Καθώς η αφήγηση ξεδιπλώνεται,
τόσο προστίθενται και καινούργιοι και απίθανοι χαρακτήρες. Αλλά δεν είναι αυτό
μόνο.
Πως εξηγείται ένας εκατοντάχρονος
να έχει τέτοια κότσια, ώστε να αποτολμήσει μια απόδραση από το γηροκομείο και
να διαθέτει τέτοια ευφυΐα, που να ξεγλιστράει άλλοτε σκόπιμα και άλλοτε από
σύμπτωση, από αυτούς που τον καταδιώκουν; Η απάντηση δίνεται στα κεφάλαια που
παρεμβάλλονται στην αφήγηση και διηγούνται στον αναγνώστη το παρελθόν του
εκατοντάχρονου, που είναι πλούσιο από εμπειρίες: Ο Άλαν Κάρλσον υπήρξε άνθρωπος
πολυταξιδεμένος, που γνώρισε μερικά από τα μεγαλύτερα μυστικά της παγκόσμιας
ιστορίας του 20ού αιώνα. Έζησε στη Σουηδία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, τις
Η.Π.Α., την Κίνα, το Ιράν, τη Σοβιετική Ένωση, τη Βόρεια Κορέα, την Ινδοκίνα
και τη Γαλλία και στις περιπλανήσεις του αυτές γνωρίστηκε με τις σημαντικότερες
φυσιογνωμίες του 20ού αιώνα: τον δικτάτορα Φράνκο, τον αντιπρόεδρο των Η.Π.Α.
Χάρι Τρούμαν, την Τσιανγκ Τσινγκ, μια από τις γυναίκες του Μάο Τσε Τουνγκ, τον
Στάλιν, ενώ συναντά πολλές ακόμη προσωπικότητες του 20ου αιώνα όπως τον
Γουίνστον Τσόρτσιλ, τον Κιμ Γιονγκ Ιλ, τον Λίντον Τζόνσον και τον Σαρλ ντε
Γκολ.
Η αφήγηση, διαθέτει σαρκασμό,
κυνισμό και άφθονο χιούμορ σε βαθμό, που όλοι οι ήρωες ακόμα και οι υπαρκτοί
που παρελαύνουν μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματος μοιάζουν να έχουν
ξεπηδήσει από cartoon comic, αλλά δεν ενοχλούν τον αναγνώστη.
Προσωπικά, είχα στιγμές που
γελούσα δυνατά διαβάζοντας αυτό το μυθιστόρημα, αλλά και στιγμές έντονου
προβληματισμού, εάν -μεταξύ σοβαρού και αστείου- κάποιες από τις καταστάσεις
της παγκόσμιας ιστορίας είχαν αντιμετωπισθεί έστω και με λίγη φαντασία θα είχαν
διαφορετική εξέλιξη. Τη φαντασία στην εξουσία, όπως βροντοφώναζαν οι σπουδαστές
το Μάη του ’68.
Άλλωστε και ο Γιούνασον σε κάποια
συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι με αυτό το μυθιστόρημα «ο καθένας θα μπορέσει
να συνειδητοποιήσει την ασημαντότητα πολλών καθημερινών πραγμάτων, που θα
έπρεπε να αντιμετωπίζονται με περισσότερο χιούμορ, ίσως και με λίγο κυνισμό και
σίγουρα με μια βότκα, ή ένα ποτήρι σναπς στο χέρι, ακριβώς όπως τα αντιμετώπιζε
ο συμπαθέστατος εκατοντάχρονος».
(Πλήρης τίτλος του μυθιστορήματος του Γιούνας Γιούνασον: "Ο εκατοντάχρονος που πήδηξε από το παράθυρο και εξαφανίστηκε". Στη χώρα μας κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός)
