Διαβάζοντας την «Τατιάνα» (εκδ. Bell) δεν μπορείς να αντισταθείς στη γεμάτη ζωντάνια περιγραφή της σύγχρονης Ρωσίας από τον Μάρτιν Κρουζ Σμιθ, που παλιότερα μας είχε χαρίσει το γνωστό μυθιστόρημα «Γκόργκι Παρκ», το οποίο είχε γυριστεί και ταινία από τον Μάικλ Άπτεντ ως «Έγκλημα στο Γκόργκι Παρκ» (1983).
Αυτή τη φορά, ο εμβληματικός επιθεωρητής Αρκάντι Ρένκο του «Γκόρκι Παρκ» (τον οποίο στην ταινία υποδυόταν ο Γουίλιαμ Χαρτ) εξιχνιάζει –και με λίγη βοήθεια της τύχης- ένα μυστήριο, τόσο περίπλοκο, όσο και επικίνδυνο.
Μία τολμηρή ρεπόρτερ, η Τατιάνα Πετρόβνα βουτάει στο θάνατο από τον έκτο όροφο μιας πολυκατοικίας στη Μόσχα, την ίδια περίοδο που ένα από τα μεγάλα αφεντικά της ρωσικής μαφίας, ο Γκρίσα Γκριγκορένκο, πεθαίνει με μια σφαίρα στο κεφάλι και θάβεται με όλες τις τιμές που αρμόζουν σ’ έναν άρχοντα.
Κανείς άλλος δε συνδέει τα δύο γεγονότα. Ο φίλος μας όμως από τα παλιά, επιθεωρητής Αρκάντι Ρένκο, ανακαλύπτει κάποιες κασέτες, στις οποίες ακούει συγκλονισμένος την Τατιάνα να περιγράφει κάποια εγκλήματα με τρόπο πολύ διαφορετικό από την επίσημη εκδοχή του Κρεμλίνου.
Τα στοιχεία αυτά τον οδηγούν στο Καλίνινγκραντ, άλλοτε πόλη-κρησφύγετο του Ψυχρού Πολέμου, που τη χωρίζουν εκατοντάδες χιλιόμετρα από την υπόλοιπη Ρωσία. Εκεί, σ’ ένα εξωπραγματικό τοπίο, όπου οι αμμόλοφοι αλλάζουν συνεχώς σχήμα από τους σφοδρούς ανέμους, βρίσκεται νεκρός ένας διακεκριμένος διερμηνέας και το σημειωματάριό του, γραμμένο σε κώδικα.
Με μια πυκνή και στέρεα γραφή, ο Καλιφορνέζος Μάρτιν Κρουζ Σμιθ βυθίζει τον ήρωά του αλλά και τον αναγνώστη του, σε μια όλο και πιο βαθιά σκοτεινή πραγματικότητα του Καλίνινκγραντ, όπου τα αλεξίσφαιρα αυτοκίνητα, η διαφθορά και οι «χασάπηδες» το έχουν μετετρέψει στην πόλη με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα σε ολόκληρη τη χώρα.
Ενδιαφέρον μυθιστόρημα, όχι μόνον σαν αστυνομική ιστορία του τύπου «ποιος το έκανε και γιατί», αλλά και σαν μια ηθογραφία του υποκόσμου της σύγχρονης μετακομουνιστικής Ρωσίας, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τα αντίστοιχα της Δύσης.
