17/7/16

Η κινηματογραφική όψη του Γρηγορίου Ξενόπουλου

«Η κινηματογραφική όψη του Γρηγορίου Ξενόπουλου» του συγγραφέα – μελετητή Θανάση Αγάθου (εκδ. Γκοβόστη), είναι μια ενδελεχής μελέτη, πάνω στο λογοτεχνικό έργο του Ξενόπουλου, που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο, η οποία δεν αρκείται σ’ αυτό, αλλά επεκτείνεται και σχολιάζονται κείμενα (χρονογραφήματα σε εφημερίδες και περιοδικά, καθώς και «Αθηναϊκές Επιστολές» από το περιοδικό Η Διάπλασις των Παίδων) δημοσιευμένα κατά την περίοδο 1904-1937, στα οποία ο Ζακύνθιος συγγραφέας αναφέρεται στον κινηματογράφο, άλλοτε θετικά και άλλοτε επικριτικά.
Βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα την εργασία του (επίκουρου καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών) Θανάση Αγάθου, στην οποία εξετάζεται η θεματοποίηση του κινηματογράφου στο μυθιστόρημα «Ο ουρανοκατέβατος» (1943 -1944), στο οποίο η ηρωίδα παρουσιάζεται να πρωταγωνιστεί σε κινηματογραφική ταινία. Επίσης, αναλύονται διεξοδικά οι δύο θρυλικές –αν και δυστυχώς χαμένες– ταινίες: η «Στέλλα Βιολάντη» (1931) σε σκηνοθεσία Ιωάννη Λούμου και «Ο κακός δρόμος» (1933) σε σκηνοθεσία Μουχσίν Ερτογρούλ (γυρισμένη στο στούντιο Ιπεκτσί της Κωνσταντινούπολης), που αποτελούν τις πρώτες κινηματογραφικές διασκευές έργων του Ξενόπουλου, με σεναριογράφο τον ίδιο τον συγγραφέα και μυθικές πρωταγωνίστριες την Ελένη Παπαδάκη στην πρώτη ταινία και τις Κυβέλη και Μαρίκα Κοτοπούλη στη δεύτερη.
Τέλος, αναλύονται και οι επόμενες κινηματογραφικές μεταφορές πεζογραφημάτων και θεατρικών έργων του Ξενόπουλου, οι οποίες προβάλλονται στις αίθουσες κατά το διάστημα 1949 έως1971: «Ο Κόκκινος Βράχος» (1949) σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Γρηγορίου, «Πρέπει να τα παντρέψουμε» (1953) με σκηνοθέτη τον Μαυρίκιο Νόβακ, «Μέχρι το πλοίο» (1966) σε σκηνοθεσία Αλέξη Δαμιανού, «Όλοι οι άντρες είναι ίδιοι» (1966) του Αλέκου Σακελλάριου και «Επαναστάτης Ποπολάρος» (1971) σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη. 
Θεωρώ αξιοθαύμαστη τη δουλειά του συγγραφέα – μελετητή Θανάση Αγάθου, ο οποίος έχει ανατρέξει σε πληθώρα πηγών, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον αναγνώστη που δεν είναι απλός θαυμαστής του λογοτέχνη Ξενόπουλου, αλλά και κινηματογραφόφιλος να βρει στις σελίδες του ενδιαφέροντος αυτού πονήματος, αποσπάσματα από σχόλια για τον Ξενόπουλο που γράφονταν την εποχή της κινηματογραφικής απόδοσης των έργων του, από σχολιαστές, όπως η Ελένη Βλάχου, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Αχιλλέας Μαμάκης,ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, η Τώνια Μαρκετάκη και άλλοι, εμπλουτίζοντας έτσι τις γνώσεις του γύρω από τις απαρχές του Ελληνικού κινηματογράφου.
Ο συγγραφέας Θανάσης Αγάθος αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του:  «Η αφορμή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου δίνεται από μια πρόσκληση του Βασίλη Βασιλικού να λάβω μέρος στην εκπομπή του Άξιον εστί (ΕΤ3), στο πλαίσιο ενός αφιερώματος στον Γρηγόριο Ξενόπουλο το φθινόπωρο του 2011. Στο αφιέρωμα μιλώ για τη μεταφορά των έργων του Ξενόπουλου στον κινηματογράφο και η εμφάνισή μου δεν ξεπερνά τα δέκα λεπτά. Για αυτό το δεκάλεπτο, όμως, προετοιμάζομαι επί αρκετές εβδομάδες και συλλέγω ένα αρκετά πλούσιο υλικό, το οποίο αποφασίζω να αξιοποιήσω για μια πιο διεξοδική έρευνα πάνω σε δύο άξονες: πρόσληψη του κινηματογράφου από τον Ξενόπουλο και πρόσληψη του Ξενόπουλου από τον κινηματογράφο».