17/12/16

Η σήραγγα των περιστεριών

Το τελευταίο βιβλίο του Τζον Λε Καρέ «Η σήραγγα των περιστεριών – Ιστορίες από τη ζωή μου» (εκδ. Bell) αποτελεί την επιτομή της αυτοβιογραφίας. Ένα μάθημα γραφής, μεταξύ του φανταστικού και του πραγματικού. Ένα είδος συνδυαστικού γραψίματος, σοβαρού, αυτοσαρκαστικού και γεμάτου λεπτό χιούμορ που σαρώνει τα πάντα, από τα ανήλιαγα και μουχλιασμένα γραφεία των μυστικών υπηρεσιών μέχρι τα διπλωματικά σαλόνια, από τους εμπορικούς δρόμους του Λονδίνου μέχρι τα παζάρια της Βηρυτού και από τα σαλόνια των καφέ μέχρι τα κινηματογραφικά στούντιο.
Από τα λίγα χρόνια της θητείας του στις βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ως τη συγγραφική του σταδιοδρομία, που τον ταξίδεψε ανά τον κόσμο, από την εμπόλεμη Καμπότζη μέχρι τη Βηρυτό παραμονές της ισραηλινής εισβολής του 1982 και τη Ρωσία πριν και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο Τζον λε Καρέ γράφει πάντα μέσα από τη σύγχρονη επικαιρότητα.
Σ' αυτή την αυτοβιογραφία του, ο Λε Καρέ, με το γλαφυρό του ύφος και τη διεισδυτική του ματιά, διαβάζει στα γεγονότα που παρακολουθεί -από την οπτική γωνία ενός τρίτου- την ίδια ηθική αμφισημία με την οποία διαποτίζει τα μυθιστορήματά του. 

Είτε προσπαθεί να φέρει κοντά τον Ρίτσαρντ Μπάρτον με το σκηνοθέτη Μάρτιν Ριτ στα γυρίσματα του «Ο Κατάσκοπος που Γύρισε από το Κρύο», είτε γράφει για έναν παπαγάλο σε κάποιο ξενοδοχείο της Βηρυτού που ήξερε να μιμείται το κροτάλισμα των πολυβόλων, είτε επισκέπτεται τα μουσεία των άταφων νεκρών της Ρουάντα μετά τη γενοκτονία, είτε γιορτάζει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς με τον Γιάσερ Αραφάτ, είτε παίρνει συνέντευξη από μια Γερμανίδα τρομοκράτισσα στη φυλακή της στην έρημο Νέγκεβ, είτε παρατηρεί τον 'Aλεκ Γκίνες να ετοιμάζεται να υποδυθεί τον Τζορτζ Σμάιλι, είτε περιγράφει τη γυναίκα που τον ενέπνευσε για την κεντρική ηρωίδα του στο «Ο Επίμονος Κηπουρός», ο Λε Καρέ αφηγείται τα πάντα με τόση ζωντάνια και χιούμορ, που με έκανε να γελάω μόνος μου διαβάζοντάς τον και στο τέλος  να δω με καινούργια ματιά γεγονότα και ανθρώπους.
Ο Λε Καρέ με αυτή την αυτοβιογραφία, εκτός από το γεγονός ότι δίνει μια γεύση από τη διαδρομή που ακολουθεί ως συγγραφέας εδώ και πάνω από 60 χρόνια αναζητώντας αδιάκοπα εκείνη τη σπίθα που ζωντανεύει τους ήρωες των βιβλίων του, γράφει και Ιστορία από τις επαφές του με διάσημους πολιτικούς, διπλωμάτες, καλλιτέχνες αλλά και απλούς ανθρώπους. Αποτίνει δε φόρο τιμής στη σωστή τηλεοπτική δημοσιογραφία αναφερόμενος στην εμπειρία του με το διάσημο τηλεπαρουσιαστή Μπερνάρ Πιβό, προς τον οποίο έδωσε μια συνέντευξη που θα τη θυμάται πάντα. «Απ’ όλες τις συνεντεύξεις που έδωσα και τις πολλές για τις οποίες μετανιώνω, αυτή είναι που δεν θα πάρω ποτέ πίσω», γράφει τελειώνοντας το κεφάλαιο που αφιερώνει στον Μπερνάρ Πιβό, ενώ ύστερα ακολουθούν δύο μεγάλα κεφάλαια για τον πατέρα του, μια ιδιόμορφη προσωπικότητα, και τη μητέρα του.
Για τη Σήραγγα των Περιστεριών, ο Λε Καρέ σημειώνει: «Από τον μυστικό κόσμο που γνώρισα κάποτε, προσπάθησα να φτιάξω ένα θέατρο για τους ευρύτερους κόσμους που κατοικούμε. Πρώτα έρχεται η φαντασία και μετά η έρευνα για την πραγματικότητα. Και ακολουθεί η επιστροφή στη φαντασία και στο γραφείο όπου κάθομαι αυτή τη στιγμή». 
Το βιβλίο διαβάζεται -και όχι μόνο από τους φίλους των κατασκοπευτικών ιστοριών.