12/7/17

Metropolis

Ένα μυθιστόρημα γραμμένο το 1926 με μια γραφή που καρφώνεται βαθιά στη μνήμη σου, όχι μόνο από τις περιγραφές ενός δυσοίωνου μέλλοντος που θυμίζει το παρόν, αλλά και εκείνες ενός μεγάλου έρωτα που προσφέρουν μια επιπλέον δραματικότητα στην όλη ατμόσφαιρα του βιβλίου. 
Αυτό είναι το Metropolis της Thea von Harbou (εκδ. Αλεξάνδρεια, 2017) ένα βιβλίο-μήνυμα, ακόμα επίκαιρο που αφορά στη δικαιοσύνη, την ισότητα, την αδελφοσύνη, την εξάλειψη της εκμετάλλευσης του ενός από τον άλλο και ταυτόχρονα μια πανέμορφη ιστορία αγάπης πέρα από κάθε δυσκολία. 
Είναι το βιβλίο, που ενέπνευσε το σκηνοθέτη Fritz Lang και σύζυγο της Thea von Harbou, να γυρίσει το 1927 την ομότιτλη ταινία-σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου και της επιστημονικής φαντασίας. Μια πανάκριβη υπερπαραγωγή, ορόσημο τόσο του βωβού όσο και του ομιλούντος, που άσκησε επιρροή σε όλες τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας που γυρίστηκαν έκτοτε.

Κατά την υπόθεση, η Μητρόπολη, η Νέα Βαβέλ, είναι ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα μονολιθικής μεγαλοπρέπειας. Κυβερνήτης της είναι ο Γιόχ Φρέντερσεν, που τη διοικεί από το γραφείο του στην κορυφή ενός ουρανοξύστη. Οι ουρανοξύστες του 20ου αιώνα επισκιάζονται από τους πανύψηλους στρατοσφαιρικούς ουρανοξύστες του 21ου αιώνα και από κάτω πολύ βαθιά, σε υπόγειες τεχνητές σπηλιές, υπάρχει ένας καλο-λαδωμένος μηχανισμός. Οι τερατώδεις μηχανές του Μολώχ που λειτουργούν μέρα-νύχτα χάρη στον εξαντλητικό κόπο και μόχθο χιλιάδων εργατών, που ζουν και χειρίζονται τις μηχανές στα έγκατα της γης, ώστε όλα να λειτουργούν ρολόι στην επιφάνεια. 
Κάθε μέρα, οι ανήμποροι εργάτες των υπόγειων στοών, που ζουν σαν σκλάβοι χωρίς ελπίδα, δουλοπάροικοι των κατοίκων της επιφάνειας, τυφλές μαριονέτες στη θέληση του Άρχοντα της Μητρόπολης, εξουθενωμένοι από τη δουλειά, επιστρέφουν στα σπίτια τους και τις οικογένειές τους, μόνο και μόνο για να ξεκινήσει η επόμενη βάρδια με άλλους εργάτες. 
Όμως, αυτή η κατάσταση σύντομα θα αλλάξει όταν ο γιος του Φρέντερσεν, ο Φρέντερ, που ζει μια ξένοιαστη ζωή γεμάτη γλέντια, γνωρίσει κατά τύχη την όμορφη Μαρία, κόρη ενός εργάτη. Ο Φρέντερ ερωτεύεται κεραυνοβόλα την αγνή Μαρία, την ακολουθεί και συγκλονίζεται όταν ανακαλύπτει ότι η δική του ευτυχία στηρίζεται στον κόπο ενός ολόκληρου κόσμου, που δεν γνώριζε καν ότι υπάρχει. 
Ο πατέρας του, βλέποντας την επιρροή της Μαρίας στους εργάτες και στο γιο του και ότι ο Φρέντερ θέλει να φέρει δικαιοσύνη, αποφασίζει να δώσει ένα μάθημα, ώστε να μην τολμήσουν να σηκώσουν κεφάλι. Συναντά τον τρελό επιστήμονα Ρότβανγκ και του δίνει εντολή να δώσει σε ένα ρομπότ της μορφή της Μαρίας. Το ρομπότ να παρασύρει τους εργάτες σε απερίσκεπτες ενέργειες, που θα τις πληρώσουν με το αίμα τους. 
Έτσι, ο Ρότβανγκ αιχμαλωτίζει τη Μαρία και στη θέση της στέλνει το μοχθηρό ρομπότ, που αρχίζει το διαβολικό έργο του. Ο Φρέντερ, στην αρχή δεν καταλαβαίνει την αντικατάσταση της αγαπημένης του Μαρίας. Θα παλέψει όμως για την αγάπη του και για την ανακάλυψη της αλήθειας. Και, μόλις οι συνέπειες των καταστρεπτικών πράξεων της ψεύτικης Μαρίας αρχίσουν να φαίνονται, η Μητρόπολη δεν θα είναι πια η ίδια.
Αν δεν έχεις δει την ταινία, φίλε αναγνώστη, που το 1927 άλλαξε τα κινηματογραφικά δεδομένα (χρειάστηκαν 16 μήνες γυρισμάτων, 37.000 κομπάρσοι και 200 εκατομμύρια δολάρια, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, ενσωματώνοντας στοιχεία από τον ρομαντισμό, τον φουτουρισμό, το μελόδραμα και την αρ νουβό, αλλά και από τη γοτθική τέχνη και αρχιτεκτονική), τότε διάβασε αυτό το δυσοίωνο κοινωνικό και ταυτόχρονα τρυφερό ρομάντζο. Είμαι βέβαιος ότι θα αναζητήσεις την ταινία, η οποία «ανασυστήθηκε» ψηφιακά, όταν το 2008 βρέθηκε στο Μπουένος Άιρες μια φθαρμένη κόπια της πιθανολογούμενης αρχικής εκδοχής του 1927. 
Η νέα Metropolis (διάρκειας 153 λεπτών, πλέον) παρουσιάστηκε σε πανηγυρική προβολή στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου τον Φεβρουάριο του 2010. Υπήρξε δε, η πρώτη ταινία που εντάχθηκε από την UNESCO στο μητρώο «Μνήμη του Κόσμου», το οποίο περιλαμβάνει τις σημαντικότερες πολιτιστικές δημιουργίες.